Btw-aftrek volgens werkelijk gebruik vs. verhoudingsgetal

Een zgn. gemengde btw-plichtige kan de btw slechts in beperkte mate in aftrek brengen. Hoe wordt die btw-aftrek dan precies bepaald en wat gaat er dienaangaande wijzigen?

I.                   Gemengde btw-plicht en het recht op aftrek

A.    Wanneer is men een gemengde btw-plichtige?

Een gemengde btw-plichtige is iemand die prestaties verricht die onderworpen zijn aan btw én tegelijkertijd ook prestaties verricht die vrijgesteld zijn op grond van artikel 44 W.Btw. De vrijgestelde omzet moet wel opgenomen worden in rooster 00 van de periodieke btw-aangifte van de gemengde btw-plichtige. Dat moet niet in elke btw-aangifte, maar dat mag één keer gebeuren voor het hele jaar in de aangifte van de maand december of van het vierde kwartaal (beslissing ET 117.215/2, 16.11.2009).

In feite gaat het om elke btw-plichtige activiteit die gecombineerd wordt met een op grond van artikel 44 W.Btw vrijgestelde activiteit. Concreet is dat dan onder meer:

·         een advocaat die in opdracht van de vrederechter ook optreedt als familiaal bemiddelaar (vrijgesteld op grond van art. 44, §2, 5° W.Btw) ;

·         een ondernemer die zowel managementprestaties verricht als verzekeringsprestaties (vrijgesteld op grond van art. 44, §3, 4° W.Btw).

 

B.     Hoe wordt het recht op aftrek berekend bij een gemengde btw-plichtige

Aangezien slechts over een deel van de omzet btw gerekend wordt en een deel van de omzet vrijgesteld is van btw, is er ook slechts een gedeeltelijk recht op aftrek van btw. Er zijn twee mogelijkheden om dat te berekenen. Ofwel zal dat deel berekend worden volgens het zgn. algemeen verhoudingsgetal, ofwel volgens de regel van het zgn. werkelijke gebruik (art. 46 W.Btw en KB nr. 3, art. 12-21).

 

II.                Btw-aftrek volgens het algemeen verhoudingsgetal

A.    Principe en berekening van het algemeen verhoudingsgetal

Het verhoudingsgetal is eenvoudigweg een percentage dat weergeeft hoeveel van de totale omzet onderworpen geweest is aan btw. De btw-aftrek volgens deze regel bestaat er dan ook in dat alle btw die betaald werd op uw beroepsmatige aankopen slechts volgens dit percentage aftrekbaar is.

Heeft u bv. een totale omzet van 100 waarvan 70 onderworpen was aan btw en 30 vrijgesteld was van btw, dan is uw algemeen verhoudingsgetal 70% en dus heeft u een recht op bt-aftrek van 70% dat u mag toepassen op al uw inkomende facturen, ongeacht of die facturen exclusief toewijsbaar zijn aan omzet mét btw dan wel aan omzet zonder btw.

Het percentage van het algemeen verhoudingsgetal moet altijd naar de hogere eenheid afgerond worden.

 

B.     Wat wordt uitgesloten uit het algemeen verhoudingsgetal?

In de eerste plaats wordt de opbrengst die voortkomt uit de verkoop van bedrijfsmiddelen zoals kantoorgebouwen, machines, auto’s, ... niet in aanmerking genomen voor de toepassing van het algemeen verhoudingsgetal. Die ‘omzet’ mag dus niet meegenomen worden om die breuk te berekenen.

Ook opbrengsten van en inkomsten uit onroerende verrichtingen zoals de verkoop van grond, onroerende verhuur, enz. of financiële verrichtingen worden in principe niet meegeteld bij de berekening van het algemeen verhoudingsgetal, tenzij die verrichtingen behoren tot een specifieke beroepswerkzaamheid van dien aard. Dat laatste is onder meer het geval voor een immokantoor of kredietinstelling.

Subsidies of werkingstoelagen die u ontvangt, moeten ook niet opgenomen worden in het algemeen verhoudingsgetal. U moet ze dus niet meenemen, noch in de teller, noch in de noemer.

 

III.             Btw-aftrek volgens het werkelijke gebruik

A.    Principe en berekening van de btw-aftrek volgens het werkelijke gebruik

Volgens deze regel wordt de btw-aftrek op de beroepsmatige aankopen toegestaan naargelang van het effectieve gebruik van die aankopen. Men gaat m.a.w. nagaan of de inkomende factuur betrekking heeft op de omzet mét btw dan wel op de omzet zonder btw. Heeft de inkomende factuur betrekking op prestaties die mét btw gefactureerd worden, dan is de btw op die factuur in principe 100% aftrekbaar. Heeft de factuur betrekking op de vrijgestelde prestaties, dan is de btw op die factuur niet aftrekbaar.

Bij gemengde facturen, nl. facturen die zowel betrekking hebben op prestaties mét btw als op prestaties zonder btw, zoalsde elektriciteitsfactuur van het kantoor waar de gemengde btw-plichtige zijn beide activiteiten uitvoert,  wordt de btw-aftrek voor die facturen bepaald volgens het zgn. bijzonder verhoudingsgetal.

Het bijzonder verhoudingsgetal kan berekend worden volgens dezelfde formule als het algemeen verhoudingsgetal maar ook op basis van andere criteria, zoals de inzet van personeel voor elk van de prestaties en de gebruikte oppervlakte. Er kan ook gebruikgemaakt worden van verschillende bijzondere verhoudingsgetallen die dan elk gelinkt zijn aan bepaalde kostenposten.

U bent vrij om te bepalen welk(e) bijzonder(e) verhoudingsgetal(len) u gebruikt. Vereist is wel dat het criterium waarop dat bijzonder verhoudingsgetal gebaseerd is precies, nauwkeurig, objectief en controleerbaar is (HvJ, 08.11.2012, C-511/10, Finanzamt tegen BBGK).

 

B.     Expliciete keuze en de wijzigingen ter zake

Om het systeem van het werkelijke gebruik te kunnen toepassen, moet u dat eerst aanvragen bij de Btw. U doet dat via een gewone brief waarin u stelt dat u opteert voor de aftrek volgens het werkelijke gebruik en waarin u ook omschrijft welk(e) bijzonder(e) verhoudingsgetal(len) u zal toepassen.

De Btw zal uw verzoek dus eerst onderzoeken en eventueel wat wijzigingen voorstellen en/of bijkomende vragen stellen en u dan desgevallend formeel de toestemming geven om de methode van het werkelijke gebruik te mogen toepassen.

Er zijn wijzigingen op komst in die zin dat de procedure vereenvoudigd gaat worden. U zal geen brief meer moeten sturen maar het zal volstaan om een vakje aan te kruisen als u opteert voor de methode van het werkelijke gebruik. Dat vakje bevindt zich dan in het formulier 604A voor startende ondernemingen of 604B voor bestaande ondernemingen die wensen over te stappen van het systeem van het algemeen verhoudingsgetal naar dat van het werkelijke gebruik. Beide zijn elektronisch in te dienen via MyMinfin.

De bedoeling is dat de nieuwe regels in voege treden vanaf 1 januari 2023.